+48 22 881 61 60 biuro@martik-med.pl

Obracanie się niemowląt

 

Obracanie się w pozycji leżenia jest jedną z ważniejszych funkcji, które niemowlak musi opanować, by jego rozwój motoryczny przebiegał w sposób prawidłowy.

 

Obrót to złożona czynność!

By nauczyć się obracania dziecko musi:

  • mieć zrównoważoną pracę mięśni brzucha i grzbietu. Osiągnąć stabilność i kontrolę ustawienia głowy oraz tułowia (względem siebie powinny być ustawione w elongacji, czyli szyja wyprostowana a broda skierowana ku mostkowi). Dzięki temu możliwa jest mobilność kończyn,
  • łączyć rączki w linii środkowej ciała, miednicę/pupę móc podwinąć, a kończyny dolne unosić do góry nad podłoże,
  • nauczyć się przenoszenia ciężaru ciała na boki, co umożliwi mu rolowanie się jeszcze z równoległym ustawieniem obręczy barkowej i miedniczej na boki swojego tułowia,
  • opanować około 4,5 miesiąca życia umiejętność przekraczania linii środkowej ciała tzn. prawą rączkę wyciągnąć do wiszącej z lewej strony swojego ciała zabawki,
  • nauczyć się wydłużania i skracania tułowia. Wydłużania strony obciążanej i skracania odciążanej,
  • nauczyć się skośnego ustawiania miednicy oraz umiejętności bocznego zgięcia tułowia.

I dopiero teraz może próbować ….

Co pierwsze? Obroty z plecków na brzuchu, czy z brzucha na plecy?

Pierwszym zadaniem jest nauka obracania się z plecków na brzuszek. Umiejętność ta pojawia się u dziecka najczęściej w okolicy 5 miesiąca życia. Natomiast świadomy obrót z brzuszka na plecki jest dużo trudniejszy i występuje około 6 – 8 miesiąca.

Tylko taka kolejność jest prawidłowa.

! WAŻNE ! Aktywny, kontrolowany obrót z brzucha na plecy w 2 – 3 miesiącu jest fizycznie niemożliwy. Jeśli Twoje dziecko położone na brzuch przekręca się na bok lub plecy to prawdopodobnie nie potrafi jeszcze wystarczająco „zapanować” nad swoim ciałem. Może nie radzić sobie z regulacją napięcia mięśniowego i tracić równowagę, może borykać się z zaburzeniem ośrodkowej koordynacji nerwowej – przyczyn może być wiele. Dlatego warto zasięgnąć porady u specjalisty!

Poszczególne elementy obrotu z leżenia na pleckach, do leżenia na brzuszku:

  • Głowa obraca się na bok, zwykle z lekko zgiętej pozycji. Dzięki zrównoważonej pracy zginaczy i prostowników szyi nie wygina się do tyłu. Reszta ciała za nią podąża. Dochodzi do przetoczenia ciała z leżenia na wznak do leżenia na bok w pozycji symetrycznego zgięcia. Z równoległym ustawieniem obręczy barkowej i miedniczej.
  • Gdy dziecko jest na boku, symetria, zastępowana jest przez kontrolowaną asymetrię [*2, by Lois Bly]. Rozpoczyna się różnorodna praca kończyn tzn. inny wzorzec ruchowy dla każdej kończyny.
  • W wyniku stymulacji optycznej oraz reakcji prostowania ciała, dziecko podnosi bocznie głowę (jeśli Twój skarb ma jeszcze nieco słabsze napięcie centralne głowa może spoczywać na podłożu, ważne by nie wyginała się do tyłu poza oś kręgosłupa. W miarę doskonalenia umiejętności nauczy się też ją wyżej ustawiać.).
  • Rączka dziecka, po stronie, przez którą się obraca, powinna ustawić się na wysokości barku lub skierować się powyżej niego, dłonią zwróconą w stronę sufitu – inaczej po obrocie zostanie pod ciałkiem dziecka.
  • Następnie pojawia się ruch z biodra i skośnie ustawienie miednicy. Nóżka, która podczas obrotu będzie na dole prostuje się, druga zgina. Bok tułowia, przez który dziecko się obraca wydłuża się, a część odciążona skraca.

Tutaj możemy pomóc, np.: jedną naszą rękę położyć na bioderku, po stronie boku, przez który nasze maleństwo będzie się obracać, tak by wyprostować kończynę dolną. Drugą naszą ręką obejmujemy staw biodrowy / udo, lekko podwijając miednicę, zginając nogę w stawie biodrowym oraz kolanowym i… pomagamy się obrócić.

  • Rączka po stronie odciążonej (górnoleżąca) – zazwyczaj od razu podąża za ruchem miednicy i ma dość trudne zadanie, musi przekroczyć linię środkową ciała. Ma sięgać do przodu, umiejętność ta wymaga wcześniejszego wyregulowania napięcia mięśniowego w obrębie obręczy barkowej, co daje możliwości odpowiedniego wyprowadzenia łopatki. Gdy jednak nie reaguje – warto pomóc, trzymając za bark kierując kończynę do przodu.
  • Ważną rolę w fazie przejściowej odgrywają mięśnie skośne brzucha między innymi stabilizują klatkę piersiową. Uwidacznia się bardzo ważny element obrotu zgięcie boczne kręgosłupa. Warto wspomnieć, iż boczny ruch głowy ułatwia boczną reakcję kręgosłupa.
  • Tuż przed położeniem się na brzuszku obie nogi się prostują w stawach biodrowych.

Obrót w drugą stronę, z brzuszka na plecy przebiega analogicznie, natomiast jak już wcześniej wspomnieliśmy daj dziecku trochę czasu, bo to trudniejsza umiejętność

Dlaczego niektóre dzieci wykonują obrót przez wygięcie się do tyłu, w sposób prymitywny?

Ponieważ ten wzorzec początkowo użyty przypadkowo umożliwił im osiągnięcie celu, dostając się do upragnionej zabawki.  Dlatego kolejny i kolejny raz wykonują go już bardziej świadomie i wkrótce wzorzec rolowania przez wygięcie staje się wzorcem nawykowym. Ciągłe korzystanie z niego uniemożliwia wzmacnianie napięcia centralnego, ponieważ wyprost (praca prostowników) jest stale wzmacniany, a zgięcie (praca zginaczy) jest niedoświadczane, przez co jest hamowane.

W związku z powyższym, dziecko nie jest w stanie rozwijać skutecznych elementów koordynacji i reakcji równoważnych, co jest niezbędne do wykonywania bardziej złożonych działań funkcjonalnych. Dziecko nie rozwinie również skutecznych bocznych elementów antygrawitacyjnych (zgięcia bocznego). Metoda obracania się poprzez przerost zachęca również do patrzenia w górę, ograniczając rozwój prawidłowych reakcji oko-ruchowych, utrudniając osiągnięcie separacji w pracy gałki ocznej, głowy i reszty ciała.

Jak wspierać obracanie?

Poprzez m.in.:

  • stymulowanie przy zmianie pieluszki – podwiniętą miednicę rotujemy raz w jedną, raz w drugą stronę, wykonując dodatkowo rotację w tułowiu,
  • przebieranie – wykorzystując do tego przetaczanie dziecka do leżenia na boku,
  • podnoszenie w pozycji bocznej,
  • nosząc dziecko tyłem do siebie,
  • ponadto, dobrym ćwiczeniem jest też rolowanie na boki:

PW: Dziecko leży na placach, na stole lub przewijaku. Stawy biodrowe ma ustawione w zgięciu i rotacji zewnętrznej (kolana na zewnątrz).

  1. Połóż dłonie dziecka na jego stawach skokowych, prawa rączka do prawej stópki, lewa do lewej.
  2. Cały czas miej kontakt wzrokowy z maluszkiem, inaczej może wygiąć głowę do tyłu.
  3. Ruchem naszej głowy i ciała pokazujemy maleństwu, w którą stronę ma za nami podążać. Trzymając dziecko za rączki i stópki powoli przekręcamy ciało maleństwa na bok, wracamy do środka, by później powtórzyć czynność w drugą stronę.

Największe błędy pielęgnacyjne w tym okresie rozwojowym to m.in.:

  • Podnoszenie dziecka pod paszki

– powoduje to nierównowagę w napięciu mięśni i może sprzyjać wyginaniu się/ prężeniu do tyłu,

 

  • Podciąganie nóżek do góry przy zmianie pieluchy

– nie powinniśmy ciągnąć za nóżki, za nierozwinięte jeszcze do końca stawy biodrowe. Gdy chcemy zmienić pieluszkę warto przetoczyć dziecko na bok lub rotować miednicę jak na filmiku.

 

  • Wielogodzinne przetrzymywanie dziecka w leżaczku

– w którym nie ma możliwości trenowania swoich możliwości motorycznych.

 

Bibliografia m.in.:

  • ,,Components of Typical and Atypical Motor Development Paperback – 2011’’ by Lois Bly,
  • ,,Motor Skills Acquisition in the First Year: An Illustrated Guide to Normal Development’’ by Lois Bly,
  • ,,Baby Treatment Based on Ndt Principles 1st Edition’’ by Lois Bly,
  • ,,Metoda NDT-Bobath, poradnik dla rodziców’’ Maria Borkowska i Zofia Szwiling,
  • ,,Rozwój niemowląt i jego zaburzenia a rehabilitacja metodą Vojty’’ Grażyna Banaszek,
  • ,,Gimnastyka dla niemowląt’’ Barbara Zukunft-Hubert,
  • ,,Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa, Pierwszy rok życia.’’ Theodor Hellbrugger i wsp.
  • Notatki ze szkoleń NDT-Bobath baby.

Mamy nie tylko wysokie kwalifikację medyczne, duże doświadczenie, jesteśmy też rodzicami i pasjonatami swojej pracy.

Masz pytania dotyczące postu, fizjoterapii lub rozwoju swojego dziecka?

Zadzwoń do Nas